کرسی علمی «واکاوی دیدگاه‌ها درباره چیستی حبط عمل در قرآن کریم» برگزار شد
۱۴۰۳/۱۰/۰۵
معاونت پژوهشی و فناوری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان به مناسبت پاسداشت هفته پژوهش و فناوری، در راستای مسئولیت اجتماعی خود، کرسی علمی ترویجی «واکاوی دیدگاه‌ها درباره چیستی حبط عمل در قرآن کریم» را برگزار کرد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه لرستان، این کرسی با ارائه حجت الاسلام و المسلمین دکتر هابیل گرمابی، استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه لرستان، روز سه‌شنبه ۴ دی ماه سال جاری در سالن شهید میربهرسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان برگزار شد.
ناقدان موضوع کرسی دکتر شیرمحمد علی پور عبدلی و دکتر مهتاب عیدی، اعضای هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه لرستان بودند.
چکیده:
یکی از مسائلی که در قرآن کریم مطرح شده، مسئله حبط عمل است.
حبط در لغت به معانی همچون باطل شدن، هدر رفتن و فاسد شدن آمده است.
در اصطلاح، به باطل شدن عمل نیک توسط گناه تعبیر می‌شود.
از آنجا که مسئله حبط عمل به عدالت خداوند ارتباط دارد، علاوه بر مفسران، اندیشمندان علم کلام نیز به این موضوع پرداخته و دیدگاه‌های گوناگون و مباحث مفصلی را مطرح کرده‌اند.
اختلافات عمده در این دیدگاه‌ها بر اساس تعریفی است که از حبط ارائه می‌شود.
فرقه‌هایی چون اشاعره و مشهور امامیه که از مخالفان احباط هستند، بر این باورند که حبط به معنای باطل شدن تمام اعمال نیک گذشته به واسطه یک گناه نیست اما در مقابل، معتزله و برخی از گروه‌های امامیه، احباط به این معنا را مخالف عدالت خداوند نمی‌دانند و دلائلی را در تایید حبط اعمال ارائه می‌کنند.
تفسیر نمونه به این موضوع پرداخته و معتقد است که نزاع در مسئله حبط، نزاع لفظی است.
اینکه بگوییم هر گناهی تمام اعمال نیک را از بین می‌برد یا بی‌اثر می‌کند، دیدگاهی نیست که بتوان به قرآن کریم نسبت داد.
در قرآن کریم تنها به حبط شدن اعمال به واسطه گناهان خاصی مانند کفر، شرک و بی‌احترامی به پیامبر (ص) اشاره شده است.
علامه طباطبایی (ره) در تفسیر المیزان، منظور از حبط عمل را از بین رفتن آثار آن دانسته نه باطل شدن خود عمل.
ملاصدرا (ره) نیز هر عملی را دارای دو جنبه نورانی و نفسانی دانسته و احباط را بر همین اساس توضیح می‌دهد.
با در نظر گرفتن این که هر عمل انسان حقیقتی دارد، می‌توان گفت حبط عمل به معنای تغییر این حقیقت است و لذا شاید بتوان حبط عمل را با حفظ ظواهر آیات به معنای حبط خود عمل دانست.
در پایان کرسی، دکتر هابیل گرمابی، به پرسش‌های ناقدان و دانشجویان پاسخ داد.
